Bartolin Kisti ve Tedavisi

Bartolin Kisti ve Tedavisi

Bartolin bezinin salgısını vajina grişine taşıyan tüplerin tıkanması sonucu bu tüp şeklindeki yapının genişlemesinden bartolin kisti oluşmaktadır. İnternet ortamında  bulunan bütün yazılarda bu konu yanlış olarak anlatılmıştır. Burada kistik yapıyı oluşturan bartolin bezi değil bartolin bezinin salgıladığı sıvıyı vajen girişine taşıyan tüp benzeri kanalın genişlemesi ile oluşan bartolin kanal kistidir .

Bu tüp tıkandığı zaman bartolin bezinin salgıladığı sıvı vajina girişine boşalamıyacak dolayısı ile bartolin bezinden vajina girişine kadar uzanan tüp şeklindeki kanalın içinde birikecektir. Bartoin bezinden salgı üretildikce bu tüp şeklindeki kanal gün geçtikçe daha fazla şişecektir ve kistin büyüklüğü artacaktır.

Bartolin kisti neden oluşur ?

Bartolin kisti bartolin bezinin salgısını vajina girişine ulaştıran tüp şeklindeki kanalların tıkanması sonucu oluşmaktadır.

Bartolin bezinin kanalları neden tıkanır ?

• Üreme çağında genellikle bakteriyel vajinal enfeksiyonlar ( iltihaplar ) bartolin bezinin kanallarının tıkanmasına sebeb olurlar. Bu enfeksiyonlar:

a) Chlamydia trachomatis,

b) halk arasında bel soğukluğu olarak bilinen naisseria gonore

c) kalın barsağın florasının coğunu oluşturup makat cevresinde fazla olarak bulunan Escherichia coli dediğimiz bakteriler tarafından oluşturulur.

Vajinal mantarların bartolin kisti oluşumuna neden olmadığı bilinsede  bartolin kanallarını tıkanmasına sebep olan bakteriyel enfeksiyonların oluşumuna zemin hazırlayabileceği düşünülmektedir.

• Dış genital bölgeye özelliklede bartolin bezi kanallarının üstüne gelen fiziksel darbeler ve travmalar
• Vajina grişindeki tahrişler
• Eğer hasta menepoz yaşında ise bartolin kistinin kanseride unutulmaması gereken nedenler arasına mutlaka girmelidir
• Çok nadir de olsa genital bölgeye uygulanmış ameliyatlar, cerrahi işlemler bartolin bezinin kanallarında tıkanıklıklar oluşturabilmektedir..

Bartolin kisti belirtileri nelerdir ?

Bartolin kistinin en önemli belirtisi vajina girişinde ağrısız şişlik oluşturmasıdır. Bir diğer belirti ise bartolin kistinin yeni yeni büyümeye başladığı dönemde vajina girişinde hastanın eline lastik kıvamında bir sertliğin gelmesidir.

Bartolin kisti bartolin apsesindeki gibi ağrı, ateş, yürümekte zorluk , kist üzerinde kızarıklık gibi sıkıntılar oluşmaz sadece görüntü ve ele gelen kitle hastayı rahatsız etmektedir.

Bu görüntü acısından hastayı rahatsız etmektedir. Hasta özellikle genital bölgesinin kötü görüntüsünden dolayı cinsel ilişki sırasında kendine olan özgüveni yitirmekte, partnerinden utanmakta ve cinsellikten uzaklaşabilmektedir.

Bartolin kisti tedavisi nedir?

Bartolin kisti ağrısız bir şişlik olduğundan hastaların çoğu genelde doktora gitmeye ihtiyaç duymaz.

Bartolin kistinin tedavisi şu acıdan önemlidir. Tedavi edilmeyen bartolin kistleri belli bir süre sonra enfekte olup bartolin apsesine dönüşmektedir. Bartolin apsesi bartolin kisti gibi sadece şişlik oluşturmaz hastanın yaşam kalitesini ileri derecede bozan bir hastalıktır. Bu yüzden bartolin kisti bartolin apsesine dönüşmeden tedavi edilmelidir.

Antibiyotikler bartolin kisti ilaç tedavisinde kullanılabilmekle birlikte sorunu tam olarak çözmemektedir. Yardımcı tedavi yöntemi olarak kullanılmaktadır. Bartolin kistine hiçbir çerrahi işlem yapmadan sadece antibiyotik ile tedavi etmek istersek başarılı olmamız mümkün değildir. Bartolin kistinin asıl tedavisi cerrahidir.

Sıcak su oturma banyosu: 

İlk uygulanacak tedavidir. Sıcak suyun etkisi ile bartolin bezinin oluşturduğu sıvıları vajina girişine taşıyan tüp şeklindeki borulardaki tıkaçlar açılabilmektedir. Sıcak su oturma banyosu sırasında bartolin kisti üzerine yapılacak ufak masajlar bu tedavinin etkinliğini arttıracaktır.

Sıcak su oturma banyosu ve masaj 4 – 7 gün boyunca günde 2 kez 10-15 dakika yapılmalıdır.

Sıcak su oturma banyosu yapamayan hastalar bartolin kistinizin üstüne sıcak kompres uygulayabilirler. Pamuk  yada yünlü bir bez sıcak su ile ıslattıkdan sonra hafifce sıkılır ve bartolin kistinin üstüne tatbik edilir burada suyun sıcaklığı düzgün ayarlanmalıdır yoksa hastada yanıklar oluşabilir.

Sıcak su oturma banyosuna ve sıçak kopres uygulamasına hastanın ağrısı varsa parasematol ve ibuprofen gibi ağrı kesiciler eklenebilir.

Bu tedavi ile başarı şansı oldukca düşüktür fakat uygulaması oldukca basittir ve hasta doktora gitmeden bu tedaviyi evde rahatlıkla uygulayabilir.

Bartolin kisti aspirasyonu ve drenajı:

Sıcak su banyosu ve sıcak kompres ile hastada düzelme olmaz ise bartolin kisti enjektör ile aspire edilir yada neşter yardımı ile drene edilip içindeki sıvı dışarı boşaltılır. Bu tedavide nüks oranı fazladır sadece hasta günü kurtarır belli bir süre sonra kist tekrar oluşur.

Hasta belli bir süre sonra mutlaka ameliyat olmak zorunda kalır. Bu yüzden biz jinekologlar aspirasyon ve drenajı bartolin kistinin tedavisi olarak bile saymayız. Gereksiz ve zaman kaybettiren bir işlemdir bu yüzden hastalarımıza bu işlemleri mümkün olduğukça yapılmamasını önermekteyiz.

Bartolin kisti marsupializasyonu :

Yukarıdaki tedavilerden fayda görmeyen hastalara bu ameliyatın yapılması gerekmektedir.

Bartolin kisti marsupializasyon işlemi lokal anestezi ile muayenehane şartlarında kolaylıkla yapılabilmektedir.

Bartolin kistinin üstündeki cilt neşter yardımı ile kesilerek bartolin kistine ulaşılır daha sonra bartolin kisti kesilerek kistin içerisindeki şeffaf jelimsi sıvı dışarı boşaltılır ve cerrahi iplikler yardımıyla cilt ve kist duvarı ağızlaştırılacak şekilde  dikilir. Daha sonra bartolin kistinin iç kısmına gümüş nitrat eklenebilir.

Bartolin kisti tekrar etmemesi için, biz marsupializasyon ameliyatlarımızın hepsinde gümüş nitrat uygulamasını mutlaka yapmaktayız.

Marsupializasyon işlemi sırasında neşter ile acılacak olan kesi yerinin doğru olması bu ameliyatın başarısı ve bartolin kistinin tekrar etmemesi için çok önemlidir.

Bartolin kisti sol tarafda ise bu kesinin yeri vajina grişinde saat 5 hizasında bartolin kisti sağ tarafda ise bu kesinin yeri vajina girişinde saat 7 hizasında olmalıdır yoksa bartolin kistinin tekrar etme ihtimali yüksek olur.

Marspializasyon işlemi ile bartolin bezinin yapmış olduğu sıvıyı vajina grişine taşıyan tıkanık olan yol tekrardan oluşturulmaktadır.

Bartolin kisti marsupializasyon ameliyatnından 3-4 gün sonra sıcak su oturma banyoları tedaviye eklenebilmektedir.

Bartolin kisti marsupializasyon ameliyatından sonra kistin tekrar etme olasığığı %10-15 dir. Aşağıda tekrar etmemesi için dikkat edilecek konular tek tek acıklanmıştır.

Bartolin kisti marsupializasyon ameliyatının başarılı olmasını sağlayan ve tekrar etme ihtimalini düşüren bazı önemli noktalar açıklanmıştır.

• Vajina girişinde marsupializasyonun yapıldığı nokta iyi belirlenmelidir ( saat 5-7 hizası).
• Marsupializasyon mümkün olduğunca geniş yapılmalıdır. Küçük yapılan marsupializasyonların kapanması ve bartolin kistinin tekrar oluşma ihtimali çok yüksektir. Marsupializasyon ne kadar geniş olursa başarı okadar artaçaktır.
• Bartolin kisti marsupializasyon ameliyatında bartolin kisti vajina girişindeki cilde cerrahi ipler ile dikilirek ağızlaştırılır. Bu ipler vucut tarafından ne kadar geç emilir ise ve dikiş sayısı ne kadar fazla olursa marsupializasyon ameliyatı o kadar başarılı olur.
• Bartolin kistinin tekrar etme oranını azaltan bir diğer önemli noktada marsupializasyon işleminden sonra bartolin kistinin içene küçük bir miktar gümüş nitrat koyulmasıdır.

Bartolin kistine word kateter uygulanması:

Word kateterinin bartolin kisti tedavisinde kullanılmaya başlamasından sonra marsupializasyon ameliyatı daha az yapılır hale gelmiştir.  Word kateter uygulaması lokal anestezi ile muayenehane şartlarında kolaylıkla yapılabilmektedir. Word kateter uygulamasında takılan kateter cinsel ilişkiye engel olmamaktadır. Bu uygulamadan bir hafta sonra cinsel ilişki mümkün olabilmektedir.

Bartolin kistine Word kateter uygulamasında kistin tekrar etme oranı marsupializasyon işlemine göre daha düşüktür. ( %5-10 )

Bartolin kistinin bulunduğu tarafa göre; bartolin kisti solda ise vajina girişinde saat 5 hizasından, bartolin kisti sağda ise vajina grişine saat 7 hizasından neşter yardımı ile cilt ve kistin üstünde 0,3-0,5 cm lik kesi acılır, bu kesiden word kateterin balonlu olan uç kısmı bartolin kistinin içine yerleştirilir ve kateter bartolin kistinin içinden cıkıp düşmemesi için kateterin ucundaki balonu şişirilir. Daha sonra hastayı rahatsız etmemesi için word kateterinin diğer ucu vajina icerisine doğru itililebilir. Word kateter 2 – 3 hafta sonra cekilir. Word kateter cekildikten sonra  word kateterin cekildiği yerde bartolin bezinin sıvılarını vajina girişine taşıyan yeni kanal oluşmuş olur.

Word kateter uygulamasının en önemli komplikasyonu kateterin bartolin kistinin içinden cıkıp düşmesidir. Bunun üç nedeni vardır.

• Hasta yeteri kadar dikkatli olmayabilir. İç çamaşırını giyip cıkarırken yada ped kullanımı sırasında word kateterini yanlışlıkla çekip cıkarabilmektedir.

• Word kateterin bartolin kistinin içine yerleştirilmesi için acılan kesinin geniş yapılması sonucu kateter düşebilmektedir.

• Word katerin ucundaki balon serum ile şişirilerek kateterin bartolin kistinin içinden düşmesi engellenmektedir. Kateteri ucundaki balonun içindeki serum da kaçak olur ise balon söner ve kateter bartolin kistinin içinden cıkabilir.

Word kateterin cıkmaması ve tedavinin başarılı olması yukarda yazdığımız gibi hastanın dikkatli olmasına, doktorun kateteri doğru yerleştirmesine ve kateterin kaliteli olmasına bağlıdır.

Eğer word kateter cıkar ise bartolin kistine tekrar kateter uygulamak mümkün olmayabilir ve marsupializasyon işlemi yapılması gerekebilir.

Bartolin kistinin tamamının alınması:

Yapılan bütün tedavilere rağmen bartolin kisti tekrar ediyor ve hastayı rahatsız ediyor ise soncare olarak bartolin kistinin bütün olarak çıkarılması gerekmektedir.

Genç hastaların önlerinde uzun bir cinsel hayat süresi olduğu için bartolin kistinin tamamen alınması mümkün oldukca ertelenmelidir. Çünkü bartolin bezinin salgıladığı sıvı cinsel ilişkinin kaliteli ve sağlıklı bir şekilde devam etmesi için gereklidir.

Marsupializaasyon ameliyatı ile erişilemiyecek derinlikte kapalı bir enfeksiyonun varlığında bartolin bezindeki sertlik düzelmeyecektir. Bu şekilde sertliği olan özellikle 40 yaşının üzerindeki hastalarda paget hastalığı ve bartolin bezinin kanserleri unutulmamalıdır. Alınan parcaların hepsi mutlaka patolojiye gönderilmelidir.

Bartolin kistinin tedavisinde alternatif tedaviler:

1. Gümüş nitrat ile bartolin kist duvarının ablasyonu:

Gümüş nitrat daha önceleri tıpda kan damarlarını yakarak kanamaları  durdurmakta kullanılan bir ilactı. Fakat sonraları bartolin kist duvarınının ablasyonu ( yakılması ) için kullanılmaya başlanmıştır.

Biz kliniğimizde bartolin kisti marsupializasyonunda ve word kateter uygulamalarında gümüş nitratı da ek olarak kullanıyoruz bu şekilde bartolin kistinin tekrar etme ihtimalini azaltmış oluyoruz.

2.  Karbondioksit lazer:

Karbondioksit lazer yardımı ile kist duvarı kesilir ve sonrasında lazer ile kistin duvarı yakılarak bartolin kisti tedavi edilir.

• %70 lik alkol ile bartolin kisti ablasyonu:

Bir enjektör yardımı ile bartolin kisti boşaltılır. Daha sonra kistin içerisi % 70 lik alkol ile doldurulup 5 dakika beklenir. Sonrasında kistin içindeki alkol dışarı boşaltılır.

Bartolin kistinin tedavisini özetleyecek olursak:

Bartolin  kistinin  tedavisinde en iyi yöntem ve izlenecek yol şu şekilde olmalıdır. Hasta bartolin kisti patlamadan doktora gitmelidir (çünkü patlayan kistin sınırları net olarak belli olmaz ve ameliyatı zorlaşmaktadır).

Hastanın ağrısı olmadığı için antibiyotik eşliğinde sıcak su oturma banyosu ilk tedavi seçeneği olmalıdır.

Sıcak su oturma banyosundan fayda görmeyen hastalara bartolin kist aspirasyonu ve drenajı denenebilir.

Bu tedavilerde işe yaramaz ise antibiyotik eşliğinde marsupializasyon yada word  kateter uygulaması yapılmalıdır.

Hastanın şikayetleri tekrarlarsa yani tekrar bartolin  kisti oluşursa hasta genç ise ( marsupializasyonve Word kateter ) cerrahi işlemler tekrarlanır, hasta 40 yaşından büyük ise bartolin apsesi tamamen alınabilir.

Bartolin kisti mümkün oldukca alınmadan tedavi edilmeye çalışılmadır.