Bartolin Bezi ve Hastalıkları

Bartolin ( bartholin ) Bezi Nedir?

Bartolin bezi ile ilgili hastalıkları anlatmadan önce bartolin ( bartholin ) bezi nedir, ne işe yarar ve nerede bulunur, öncelikle bu konuları sizlere anlatmaya calışacağım. Bu şeklilde bartolin bezinin hastalıklarını ve tedavisini daha net olarak anlayabileceksiniz.

Bartolin bezileri vajina girişinin sağ ve sol alt tarafında iki adet bezelye büyüklüğünde salgı bezleridir. Bu bezlerin cinsel uyarılma sırasında salgıladıkları sıvı 2 cm uzunluğundaki ince bir tüp şeklindeki yoldan gecerek kızlık zarının hemen öntarafına saat 5 ve 7 hizasına dökülür. Bartolin bezinin salgıladığı sıvı cinsel ilişki sırasında kayganlığı sağlıyarak cinsel ilişkinin kolaylaşmasını ve ağrısız bir şekilde devam etmesini sağlamaktadır. Cinsel ilişkinin sağlıklı ve kaliteli bir şekilde devam edebilmesi için bartolin bezinin düzgün bir şekilde çalışması ve salgıladığı sıvının tüpden gecerek vajina girişine ulaşması gerekmektedir.

Bartolin bezlerinin hastalıkları kadınların %2 sinde görülmektedir. En sık kadınların cinsel olarak aktif olduğu 20-30 yaşları arasında görülmektedir.

Bartolin bezleri ergenlik döneminden sonra çalışmaya başladığından hastalıkları bu dönemden sonra ortaya cıkmaktadır. Bartolin bezinin hastalıklarının oluşması için cinsel ilişki şart değildir bakirelerde de bartolin bezinin hastalıkları oluşabilmektedir.

Menepoz döneminde bartolin bezinin hastalıkları oluşur ise aklımıza mutlaka bartolin bezi ve vulva kanseri gelmelidir ve buna yönelik araştırma yapılmalıdır.

Sağlıklı bir şekilde çalışan bartolin bezlerinin el ile hissedilmesi, tespit edilmesi yada göz ile görülmesi mümkün değildir. Bartolin bezilerininin varlığı ancak hastalıkları ( bartolin kisti, bartolin apsesi, bartolin kanseri) zamanında fark edilebilir.

[fruitful_alert type=”alert-success”]Önemli not: Bartolin kisti ile bartolin apsesi birbirinden farklı hastalıklardır yazımızı okurken bunu lütfen unutmayınız ve dikkat ediniz.[/fruitful_alert]

Bartolin bezinin hastalıkları nelerdir ?

Bartolin bezinin başlıca üç hastalığı vardır;

1- Bartolin kisti
2- Bartolin apsesi
3- Bartolin bezinin kanserleri

1) Bartolin Kisti Nedir ?

Bartolin bezinin salgısını vajina grişine taşıyan tüplerin tıkanması sonucu bu tüp şeklindeki yapının genişlemesinden bartolin kisti oluşmaktadır. İnternet ortamında bulunan bütün yazılarda bu konu yanlış olarak anlatılmıştır. Burada kistik yapıyı oluşturan bartolin bezi değil bartolin bezinin salgıladığı sıvıyı vajen girişine taşıyan tüp benzeri kanalın genişlemesi ile oluşan bartolin kanal kistidir .

Bu tüp tıkandığı zaman bartolin bezinin salgıladığı sıvı vajina girişine boşalamıyacak dolayısı ile bartolin bezinden vajina girişine kadar uzanan tüp şeklindeki kanalın içinde birikecektir. Bartolin bezinden salgı üretildikce bu tüp şeklindeki kanal gün geçtikçe daha fazla şişecektir ve kistin büyüklüğü artacaktır.

a) Bartolin kisti neden oluşur ?

Bartolin kisti bartolin bezinin salgısını vajina girişine ulaştıran tüp şeklindeki kanalların tıkanması sonucu oluşmaktadır.

Bartolin bezinin kanalları neden tıkanır ?

Vajinal mantarların bartolin kisti oluşumuna neden olmadığı bilinsede bartolin kanallarını tıkanmasına sebep olan bakteriyel enfeksiyonların oluşumuna zemin hazırlayabileceği düşünülmektedir.
• Dış genital bölgeye özelliklede bartolin bezi kanallarının üstüne gelen fiziksel darbeler ve travmalar
• Vajina grişindeki tahrişler
• Eğer hasta menepoz yaşında ise bartolin kistinin kanseride unutulmaması gereken nedenler arasına mutlaka girmelidir
• Çok nadir de olsa genital bölgeye uygulanmış ameliyatlar, cerrahi işlemler bartolin bezinin kanallarında tıkanıklıklar oluşturabilmektedir..

b) Bartolin kisti belirtileri nelerdir ?

Bartolin kistinin en önemli belirtisi vajina grişinde ağrısız şişlik oluşturmasıdır. Bir diğer belirti ise bartolin kistinin yeni yeni büyümeye başladığı dönemde vajina girişinde hastanın eline lastik kıvamında bir sertliğin gelmesidir.

Bartolin kisti bartolin abpsesindeki gibi ağrı, ateş, yürümekte zorluk , kist üzerinde kızarıklık gibi sıkıntılar oluşmaz sadece görüntü ve ele gelen kitle hastayı rahatsız etmektedir.

Bu görüntü acısından hastayı rahatsız etmektedir. Hasta özellikle genital bölgesinin kötü görüntüsünden dolayı cinsel ilişki sırasında kendine olan özgüveni yitirmekte, partnerinden utanmakta ve cinsellikten uzaklaşabilmektedir.

c) Bartolin kisti tadavisi nedir?

Bartolin kisti ağrısız bir şişlik olduğundan hastaların çoğu genelde doktora gitmeye ihtiyaç duymaz.

Bartolin kistinin tedavisi şu acıdan önemlidir. Tedavi edilmeyen bartolin kistleri belli bir süre sonra enfekte olup bartolin apsesine dönüşmektedir. Bartolin apsesi bartolin kisti gibi sadece şişlik oluşturmaz hastanın yaşam kalitesini ileri derecede bozan bir hastalıktır. Bu yüzden bartolin kisti bartolin apsesine dönüşmeden tedavi edilmelidir.

Antibiyotikler bartolin kisti ilaç tedavisinde kullanılabilmekle birlikte sorunu tam olarak çözmemektedir. Yardımcı tedavi yöntemi olarak kullanılmaktadır. Bartolin kistine hiçbir çerrahi işlem yapmadan sadece antibiyotik ile tedavi etmek istersek başarılı olmamız mümkün değildir. Bartolin kistinin asıl tedavisi cerrahidir.

1. Sıcak su oturma banyosu:

İlk uygulanacak tedavidir. Sıcak suyun etkisi
ile bartolin bezinin oluşturduğu sıvıları vajina girişine taşıyan tüp şeklindeki borulardaki tıkaçlar acılabilmektedir. Sıçak su oturma banyosu sırasında bartolin kisti üzerine yapılacak ufak masajlar bu tedavinin etkinliğini arttıracaktır.

Sıcak su oturma banyosu ve masaj 4 – 7gün boyunca günde 2 kez 10-15 dakika yapılmalıdır.

Sıcak su oturma banyosu yapamayan hastalar bartolin kistinizin üstüne sıcak kompres uygulayabilirler. Pamuk yada yünlü bir bez sıcak su ile ıslattıkdan sonra hafifce sıkılır ve bartolin kistinin üstüne tatbik edilir burada suyun sıcaklığı düzgün ayarlanmalıdır yoksa hastada yanıklar oluşabilir.

Sıcak su oturma banyosuna ve sıçak kopres uygulamasına hastanın ağrısı varsa parasematol ve ibuprofen gibi ağrı kesiciler eklenebilir.

Bu tedavi ile başarı şansı oldukca düşüktür fakat uygulaması oldukca basittir ve hasta doktora gitmeden bu tedaviyi evde rahatlıkla uygulayabilir.

2. Bartolin kisti aspirasyonu ve drenajı:

Sıcak su banyosu ve sıcak kompres ile hastada düzelme olmaz ise bartolin kisti enjektör ile aspire edilir yada neşter yardımı ile drene edilip içindeki sıvı dışarı boşaltılır. Bu tedavide nüks oranı fazladır sadece hasta günü kurtarır belli bir süre sonra kist tekrar oluşur.
Hasta belli bir süre sonra mutlaka ameliyat olmak zorunda kalır. Bu yüzden biz jinekologlar aspirasyon ve drenajı bartolin kistinin tedavisi olarak bile saymayız. Gereksiz ve zaman kaybettiren bir işlemdir bu yüzden hastalarımıza bu işlemleri mümkün olduğukça yapılmamasını önermekteyiz.

3. Bartolin kisti marsupializasyonu:

Yukarıdaki tedavilerden fayda görmeyen hastalara bu ameliyatın yapılması gerekmektedir. Bartolin kisti marsupializasyon işlemi lokal anestezi ile muayenehane şartlarında kolaylıkla yapılabilmektedir.

Bartolin kistinin üstündeki cilt neşter yardımı ile kesilerek bartolin kistine ulaşılır daha sonra bartolin kisti kesilerek kistin içerisindeki şeffaf jelimsi sıvı dışarı boşaltılır ve cerrahi iplikler yardımıyla cilt ve kist duvarı ağızlaştırılacak şekilde dikilir. Daha sonra bartolin kistinin iç kısmına gümüş nitrat eklenebilir.
Bartolin kisti tekrar etmemesi için, biz marsupializasyon ameliyatlarımızın hepsinde gümüş nitrat uygulamasını mutlaka yapmaktayız.

Marsupializasyon işlemi sırasında neşter ile acılacak olan kesi yerinin doğru olması bu ameliyatın başarısı ve bartolin kistinin tekrar etmemesi için çok önemlidir.

Bartolin kisti sol tarafda ise bu kesinin yeri vajina grişinde saat 5 hizasında bartolin kisti sağ tarafda ise bu kesinin yeri vajina girişinde saat 7 hizasında olmalıdır yoksa bartolin kistinin tekrar etme ihtimali yüksek olur.

Marspializasyon işlemi ile bartolin bezinin yapmış olduğu sıvıyı vajina grişine taşıyan tıkanık olan yol tekrardan oluşturulmaktadır.

Bartolin kisti marsupializasyon ameliyatnından 3-4 gün sonra sıcak su oturma banyoları tedaviye eklenebilmektedir.

Bartolin kisti marsupializasyon ameliyatından sonra kistin tekrar etme olasığığı %10-15 dir. Aşağıda tekrar etmemesi için dikkat edilecek konular tek tek acıklanmıştır.

Bartolin kisti marsupializasyon ameliyatının başarılı olmasını sağlayan ve tekrar etme ihtimalini düşüren bazı önemli noktalar açıklanmıştır.

• Vajina girişinde marsupializasyonun yapıldığı nokta iyi belirlenmelidir ( saat 5-7 hizası).
• Marsupializasyon mümkün olduğunca geniş yapılmalıdır. Küçük yapılan marsupializasyonların kapanması ve bartolin kistinin tekrar oluşma ihtimali çok yüksektir. Marsupializasyon ne kadar geniş olursa başarı okadar artaçaktır.
• Bartolin kisti marsupializasyon ameliyatında bartolin kisti vajina girişindeki cilde cerrahi ipler ile dikilirek ağızlaştırılır. Bu ipler vucut tarafından ne kadar geç emilir ise ve dikiş sayısı ne kadar fazla olursa marsupializasyon ameliyatı o kadar başarılı olur.
• Bartolin kistinin tekrar etme oranını azaltan bir diğer önemli noktada marsupializasyon işleminden sonra bartolin kistinin içene küçük bir miktar gümüş nitrat koyulmasıdır.

4. Bartolin kistine word kateter uygulanması:

Word kateterinin bartolin kisti tedavisinde kullanılmaya başlamasından sonra marsupializasyon ameliyatı daha az yapılır hale gelmiştir. Word kateter uygulaması lokal anestezi ile muayenehane şartlarında kolaylıkla yapılabilmektedir. Word kateter uygulamasında takılan kateter cinsel ilişkiye engel olmamaktadır. Bu uygulamadan bir hafta sonra cinsel ilişki mümkün olabilmektedir.

Bartolin kistine Word kateter uygulamasında kistin tekrar etme oranı marsupializasyon işlemine göre daha düşüktür. ( %5-10 )
Bartolin kistinin bulunduğu tarafa göre; bartolin kisti solda ise vajina girişinde saat 5 hizasından, bartolin kisti sağda ise vajina grişine saat 7 hizasından neşter yardımı ile cilt ve kistin üstünde 0,3-0,5 cm lik kesi acılır, bu kesiden word kateterin balonlu olan uç kısmı bartolin kistinin içine yerleştirilir ve kateter bartolin kistinin içinden cıkıp düşmemesi için kateterin ucundaki balonu şişirilir. Daha sonra hastayı rahatsız etmemesi için word kateterinin diğer ucu vajina icerisine doğru itililebilir. Word kateter 2 – 3 hafta sonra cekilir. Word kateter cekildikten sonra word kateterin cekildiği yerde bartolin bezinin sıvılarını vajina girişine taşıyan yeni kanal oluşmuş olur.

Word kateter uygulamasının en önemli komplikasyonu kateterin bartolin kistinin içinden cıkıp düşmesidir. Bunun üç nedeni vardır.

• Hasta yeteri kadar dikkatli olmayabilir. İç çamaşırını giyip cıkarırken yada ped kullanımı sırasında word kateterini yanlışlıkla çekip cıkarabilmektedir.

• Word kateterin bartolin kistinin içine yerleştirilmesi için acılan kesinin geniş yapılması sonucu kateter düşebilmektedir.

• Word katerin ucundaki balon serum ile şişirilerek kateterin bartolin kistinin içinden düşmesi engellenmektedir. Kateteri ucundaki balonun içindeki serum da kaçak olur ise balon söner ve kateter bartolin kistinin içinden cıkabilir.

Word kateterin cıkmaması ve tedavinin başarılı olması yukarda yazdığımız gibi hastanın dikkatli olmasına, doktorun kateteri doğru yerleştirmesine ve kateterin kaliteli olmasına bağlıdır.

Eğer word kateter cıkar ise bartolin kistine tekrar kateter uygulamak mümkün olmayabilir ve marsupializasyon işlemi yapılması gerekebilir.

5. Bartolin kistinin tamamının alınması:

Yapılan bütün tedavilere rağmen bartolin kisti tekrar ediyor ve hastayı
rahatsız ediyor ise soncare olarak bartolin kistinin bütün olarak çıkarılması gerekmektedir.

Genç hastaların önlerinde uzun bir cinsel hayat süresi olduğu için bartolin kistinin tamamen alınması mümkün oldukca ertelenmelidir. Çünkü bartolin bezinin salgıladığı sıvı cinsel ilişkinin kaliteli ve sağlıklı bir şekilde devam etmesi için gereklidir.

Marsupializaasyon ameliyatı ile erişilemiyecek derinlikte kapalı bir enfeksiyonun varlığında bartolin bezindeki sertlik düzelmeyecektir. Bu şekilde sertliği olan özellikle 40 yaşının üzerindeki hastalarda paget hastalığı ve bartolin bezinin kanserleri unutulmamalıdır. Alınan parcaların hepsi mutlaka patolojiye gönderilmelidir.

6. Bartolin kistinin tedavisinde alternatif tedaviler:

I. Gümüş nitrat ile bartolin kist duvarının ablasyonu:

Gümüş nitrat daha önceleri tıpda kan damarlarını yakarak kanamaları durdurmakta kullanılan bir ilactı. Fakat sonraları bartolin kist duvarınının ablasyonu ( yakılması ) için kullanılmaya başlanmıştır.

Biz kliniğimizde bartolin kisti marsupializasyonunda ve word kateter uygulamalarında gümüş nitratı da ek olarak kullanıyoruz bu şekilde bartolin kistinin tekrar etme ihtimalini azaltmış oluyoruz.

II. Karbondioksit lazer:

Karbondioksit lazer yardımı ile kist duvarı kesilir ve sonrasında lazer ile kistin duvarı yakılarak bartolin kisti tedavi edilir.

III. %70 lik alkol ile bartolin kisti ablasyonu:

Bir enjektör yardımı ile bartolin kisti boşaltılır. Daha sonra kistin içerisi % 70 lik alkol ile doldurulup 5 dakika beklenir. Sonrasında kistin içindeki alkol dışarı boşaltılır.

Bartolin kistinin tedavisini özetleyecek olursak:

Bartolin kistinin tedavisinde en iyi yöntem ve izlenecek yol şu şekilde olmalıdır. Hasta bartolin kisti patlamadan doktora gitmelidir ( çünkü patlayan kistin sınırları net olarak belli olmaz ve ameliyatı zorlaşmaktadır).
Hastanın ağrısı olmadığı için antibiyotik eşliğinde sıcak su oturma banyosu ilk tedavi seçeneği olmalıdır.
Sıcak su oturma banyosundan fayda görmeyen hastalara bartolin kist aspirasyonu ve drenajı denenebilir.
Bu tedavilerde işe yaramaz ise antibiyotik eşliğinde marsupializasyon yada word kateter uygulaması yapılmalıdır.
Hastanın şikayetleri tekrarlarsa yani tekrar bartolin kisti oluşursa hasta genç ise ( marsupializasyonve Word kateter ) cerrahi işlemler tekrarlanır, hasta 40 yaşından büyük ise bartolin apsesi tamamen alınabilir.
Bartolin kisti mümkün oldukca alınmadan tedavi edilmeye çalışılmadır.

2) Bartolin Apsesi Nedir ?

Bartolin bezinden salgılanan sıvı normalde bakteri ( mikrop ) içermez. Bartolin kisti oluştukdan belli bir süre sonra bu kistin icindeki sıvı dışarı akamadığı için bir tarafdan kistin büyüklüğü artar bir tarafdanda bartolin kistinin içinde bakteriler ( mikroplar ) çoğalmaya başlar. Belli bir süre sonra bartolin kistinin icerisindeki dışarıya akamayan sıvı tamamen bakterilerden ve bu bakterilerin oluşturduğu toksik maddelerden oluşur. Bartolin kisti tamamen enfekte olmuştur yani kistin içerisi ( iltahap – irin- püy-cerahat) ile dolmuştur. Bartolin kistinin içerisinin enfeksiyon ( iltihap – irin – püy – cerahat ) ile dolmasına bartolin apsesi denmektedir.

A. Bartolin apsesi neden oluşur ?

Bartolin kistini oluşturan nedenlerin hepsi bartolin apsesisinin oluşumuna da neden olmaktadır.

Bartolin bezinin cinsel uyarılması ile oluşan salgısını vajina girişine ulaştıran tüp şeklindeki kanalların tıkanması sonucu bartolin kisti oluşmaktadır. Bartolin kistine mikropların ( bakterilerin ) bulaşması ile de bartolin apsesi oluşmaktadır.

• Üreme çağında genellikle bakteriyel vajinal enfeksiyonlar ( iltihaplar ) bartolin bezinin kanallarının tıkanmasına sebeb olurlar. Bu enfeksiyonlar:
a) Chlamydia trachomatis,
b) Halk arasında bel soğukluğu olarak bilinen naisseria gonore
c) Kalın barsağın florasının coğunu oluşturup makat cevresinde cok olarak bulunan Escherichia coli dediğimiz bakteriler tarafından oluşturulur. Vajinal mantarların bartolin kisti oluşumuna neden olmadığı bilinsede bartolin kanallarını tıkanmasına sebep olan bakteriyel enfeksiyonların oluşumuna zemin hazırlayabileceği düşünülmektedir.
• Dış genital bölgeye özelliklede bartolin bezi kanallarının üstüne gelen fiziksel darbeler ve travmalar
• Vajina grişindeki tahrişler
• Eğer hasta menepoz yaşında ise bartolin kistinin kanseride unutulmaması gereken nedenler arasına mutlaka girmelidir
• Çok nadir de olsa genital bölgeye uygulanmış ameliyatlar, cerrahi işlemler bartolin bezinin kanallarında tıkanıklıklar oluşturabilmektedir.

B. Bartolin apsesi belirtileri nelerdir ?

Bartolin apsesi hastaların hayat kalitesini ileri derecede bozan hatta hastaların günlük işlerini yapmasını dahi engelleyen sıkıntılar oluşturabilmektedir.
• Şişlik: Vajina girişinde çoğu zaman tek taraflı olmak üzere nadirende çift taraflı olarak ele gelen şişlik
• Ağrı: – vajina grişinde dayanalamayacak kadar fazla ağrının ve acının
olması,
– Bartolin kisti olan hasta ağrıdan dolayı yürüyemez
– Pantolon, tayt gibi dar kıyafetler giyemez
– Hasta bu ağrılardan dolayı yumuşak yerlere bile rahatca aturup
kalkamaz
• Ateş: Hastada çok yüksek olmayan bir ateş olabilir.
• Sızı ve zonklama: Hasta bartolin apsesinin bulunduğu yerde damar atar gibi zonklama hissi duyabilir.
• Cinsel ilişki sırasında ağrı: Cinsel ilişkiye girmek ağrıdan ve acıdan dolayı tam bir işkenceye döner. Bu nedenden dolayı, hastanın belli bir süre sonra cinsel ilişkiye girmesi mümkün olamaz
• Kızarıklık: Bartolin apsesinin yüzeyinde kızarıklığın olması
• İdrar yaparken ağrı ve yanma.

C. Bartolin apsesi tedavisi nedir ?

Bartolin apsesinde işin içine bakteriyel enfeksiyon girdiği için hastanın öncelikli olarak antibiyotik kullanması gerekmektedir.

Hasta bartolin apsesini erken fark ederse antibiyotik kullanarak ve bazı cerrahi olmayan tedaviler ile iyileşebilir.

Fakat hasta bartolin apsesi teşhisinde geç kalmış ise cerrahi mudahale ilk basamak tedavi olmak zorundadır. Bu durumda hastaya cerrahi olmayan tedavileri biz doktorlar deneyelim bile desek hasta ağrısının çok olduğunu dayanamadığını ve bu ağrıyı kesmemiz için ne gerekiyorsa yapmamızı biran önce kensini kurtarmamızı dile getirir. Biran önce ameliyat edin diye hastanın kendisi ısrar etmektedir. Çünkü bartolin apsesinde inanılmayacak derecede fazla ağrı oluşmaktadır.

Eğer hasta doktora gitmekten çekinir yada korkar ise bartolin apsesi kendiliğinden patlayarak içindeki cerahat-püy-iltihap dışarı doğru akar ve apsenin içi boşalır. Apsenin patlayıp dışarıya boşalması ile hasta çok rahatlar; ancak bu durum hem risklidir hemde tekrarlama ihtimali yüksektir. Dolayısı ile kistin kendiliğinden patlamasını beklemek sakıncalıdır. Bartolin kisti yada apsesi tespit edilir edilmez mutlaka doktora gidilmelidir.

Antibiyotikler bartolin apsesi ilaç tedavisinde kullanılabilmekle birlikte sorunu tam olarak çözmemektedir. Yardımcı tedavi yöntemi olarak kullanılmaktadır. Bartolin apsesine hiçbir çerrahi işlem yapılmadan sadece antibiyotik ile tedavi etmek istersek başarılı olmamız mümkün değildir. Bartolin kistinin asıl tedavisi cerrahidir.

Bartolin apsesi tedavi yöntemleri:

1. Sıcak su oturma banyosu:
2. Bartolin apsesi aspirasyonu ve drenajı:
3. Bartolin apsesi marsupializasyonu :
4. Bartolin apsesine word kateter uygulanması:
5. Bartolin apsesinin tamamının alınması:
6. Bartolin apsesinin tedavisinde alternatif tedaviler:

1. Sıcak su oturma banyosu:

Eğer hasta bartolin apsesini erken fark eder ise ağrısı şiddetlenmeden antibiyotik tedavisine ek olarak sıcak su oturma banyosunu deneyebilir. Sıcak su oturma banyosu olanağı olmayanlar ; sıcak su ile ıslatılıp sıkılmış havlu ve pamuk ile bartolin apsesinin üstüne kompres uygulayabilir.

Hasta bartolin apsesini oluşturduğu ağrıya dayanabilirse sıcak su banyosu 4 – 7 gün boyunca günde 2 kez 10-15 dakika yapılabilir. Bu tedaviye masajıda eklersek başarı şansımızı arttırmış oluruz. Sıcak su banyosu ve masaj yapılırken antibiyotik mutlaka kullanılmalıdır.
Eğer hastanın ağrısı çok fazla ve hasta buna dayanamıyor ise bartolin apsesine direk cerrahi tedavi uygulanmalıdır.

2. Bartolin apsesi aspirasyonu ve drenajı:

Bartolin apsesinin en basit ameliyatıdır hatta biz doktorlar bunu ameliyatdan bile saymayız. Bu işlemi hastalara pek önermememize rağmen ameliyatdan korkan hastalarımızın ısrarı üzerine yapmaktayız. Bartolin apsesinin içindeki ( cerahat-püy-iltihap ) sıvı enjektör ile boşaltılır yada nester yarımı ile apseye ufak bir kesi yapılarak apse içeriği dışarı akıtılır.

Bartolin apsesine yapılan aspirasyon ve drenaj tedavisi ile hasta sadece zaman kazanır çünkü daha sonra bartolin apsesi yeniden oluşur. Hastanın şikayetleri dahada artmış olarak tekrar doktora gider.

Hasta belli bir süre sonra mutlaka ameliyat olmak zorunda kalır. Bu yüzden biz jinekologlar aspirasyon ve drenajı bartolin apsesinin tedavisi olarak bile saymayız. Gereksiz ve zaman kaybettiren bir işlemdir bu yüzden hastalarımıza bu işlemleri mümkün olduğukça yapılmamasını önermekteyiz.

3. Bartolin apsesinin marsupializasyonu:

Bartolin apsesi marsupializasyon işlemi muayenehane şartlarında lokal anestezi ile kolaylıkla yapılabilmektedir.

Bartolin apsesinin kesi yapılarak drene edileceği yer doğru bir şekilde belirlenir, bu alana enjektör ile geniş bir şekilde lokal anestezi uygulanır. Önce bartolin apsesinin üstündeki çilt kesilirerek apseye ulaşılır daha sonra apsenin kapsulü kesilerek içindeki ( cerahat-püy-iltihap ) dışarı doğru akıtılır. Daha sonra cilt ve bartolin apsesinin duvarı geç eriyen cerrahi iplikler ile birbirine ağızlaştırılacak şekilde dikilir. Apsenin iç kısmı serum ile yıkanır ve cerrahi bir alet ile kistin duvarları boydan boya yoklanır bunu yapmamızın nedeni bartolin apsesinin bir köşesinde yapışıklık olabilmesidir. Bu yapışıklıklar cerrahi alet ile acılıp tamamen apsenin içi boşaltılmaz ise bartolin apsesi kısa sürede tekrar edebilir.
Bu işlemden sonra apsenin iç kısmı serum ile tekrar yıkanıp tamemen temizlenir. Daha sonra bartolin apsesinin iç kısmına gümüş nitrat eklenebilir. Biz kliniğimizde yaptığımız bartolin apsesinin marsupializasyonu işlemlerinde apsenin tekrar oluşmaması için gümüş nitratı mutlaka uygulamaktayız.

Bartolin apsesi sol tarafda ise bu kesinin yeri vajina grişinde saat 5 hizasında bartolin apsesi sağ tarafda ise bu kesinin yeri vajina girişinde saat 7 hizasında olmalıdır yoksa bartolin kistinin tekrar etme ihtimali yüksek olur.

Marspializasyon ameliyatı ile bartolin bezinin yapmış olduğu sıvıyı vajina grişine taşıyan tüp şeklindeki kanal tekrar oluşturulmaktadır.

Bartolin apsesi marsupializasyon ameliyatnından 3-4 gün sonra sıcak su oturma banyoları tedaviye eklenebilmektedir.

Bartolin apsesinin marsupializasyon ameliyatından sonra kistin tekrar etme olasığığı %10-15 dir. Aşağıda tekrar etmemesi için dikkat edilecek konular tek tek acıklanmıştır.

Bartolin apsesi marsupializasyon ameliyatının başarılı olmasını sağlayan ve tekrar etme ihtimalini düşüren bazı önemli noktalar acıklanmıştır.

• Vajina girişinde marsupializasyonun yapıldığı nokta iyi belirlenmelidir ( saat 5-7 hizasından yapılmalıdır )
• Bartolin apsesi marsupializasyonu mümkün olduğunca geniş yapılmalıdır. Küçük yapılan marsupializasyonların kapanması ve bartolin apsesinin tekrar oluşma ihtimali çok yüksektir. Marsupializasyon ne kadar geniş olursa tekrarlama ihtimali okadar düşük olacaktır.
• Bartolin apsesi marsupializasyon ameliyatında bartolin apsesi vajina girişindeki cilde cerrahi ipler ile dikilirek ağızlaştırılır. Bu ipler vucut tarafından ne kadar geç emilir ve dikiş sayısı ne kadar fazla olursa marsupializasyon ameliyatı o kadar başarılı olur.
• Bartolin apsesinin tekrar etme oranını azaltan bir diğer önemli noktada marsupializasyon işleminden sonra bartolin apsesinin içene küçük bir miktar gümüş nitrat koyulmasıdır.

4. Bartolin apsesine word kateter uygulanması:

Word kateterinin bartolin apsesinin tedavisinde kullanılmaya başlamasından sonra marsupializasyon ameliyatı daha nadir yapılır hale gelmiştir. Word kateter uygulaması muayenehane şartlarında lokal anestezi ile kolaylıkla yapılabilmektedir. Word kateter uygulamasında takılan kateter cinsel ilişkiye engel olmamaktadır. Bu uygulamadan bir hafta sonra cinsel ilişkiye girilebilmektedir.

Bartolin apsesine Word kateter uygulamasında kistin tekrar etme oranı marsupializasyon işlemine göre daha düşüktür. ( %5-10 )

Bartolin apsesinin bulunduğu tarafa göre bartolin kisti solda ise vajina girişinde saat 5 hizasından, bartolin kisti sağda ise vajina grişine saat 7 hizasından neşter yardımı ile cilt ve kistin üstünde 0,3-0,5 cm lik kesi acılır, bu kesiden word kateterin balonlu olan uç kısmı bartolin apsesinin içine yerleştirilir ve kateter bartolin kistinin içinden cıkıp düşmemesi için kateterin ucundaki balon şişirilir. Daha sonra hastayı rahatsız etmemesi için word kateterinin diğer ucu vajina icerisine doğru itilebilir. Word kateter 2 – 3 hafta sonra cekilir. Word kateter cekildikten sonra word kateterin cekildiği yerde bartolin bezinin sıvılarını vajina girişine taşıyan yeni kanal oluşmuş olur.

Word kateter uygulamasında en önemli komplikasyon kateterin bartolin apsesinin içinden cıkıp düşmesidir. Bunun üç nedeni vardır.

• Hasta yeteri kadar dikkatli olmayabilir. İç çamaşırını giyip cıkarırken yada ped kullanımı sırasında word kateterini yanlışlıkla çekip cıkarabilmektedir.
• Word kateterin bartolin apsesinin içine yerleştirilmesi için acılan kesinin geniş yapılması sonucu kateter düşebilmektedir.
• Word katerin ucundaki balon serum ile şişirilerek kateterin bartolin apsesinin içinden düşmesi engellenmektedir. Kateteri ucundaki balonun içindeki serum da kaçak olur ise balon söner ve kateter bartolin apsesinin içinden cıkabilir.

Eğer word kateter cıkar ise bartolin apsesine tekrar kateter uygulamak mümkün olmayabilir ve marsupializasyon işlemi yapılması gerekebilir.

5. Bartolin apsesinin tamamının alınması:

Yapılan bütün tedavilere rağmen bartolin apsesi tekrar oluşuyor ve hastayı
rahatsız ediyor ise soncare olarak bartolin apsesinin bütün olarak çıkarılması gerekmektedir.

Genç hastaların önlerinde uzun bir cinsel hayat süresi olduğu için bartolin apsesinin tamamen alınması mümkün oldukca ertelenmelidir. Çünkü bartolin bezinin salgıladığı sıvı cinsel ilişkinin kaliteli ve sağlıklı bir şekilde devam etmesi için gereklidir.
Marsupializaasyon ameliyatı ile erişilemiyecek derinlikte kapalı bir enfeksiyonun varlığında bartolin bezindeki sertlik düzelmeyecektir. Bu şekilde sertliği olan özellikle 40 yaşının üzerindeki hastalarda paget hastalığı ve bartolin bezinin kanserleri unutulmamalıdır. Alınan parcaların hepsi mutlaka patolojiye gönderilmelidir.

6. Bartolin apsesinin tedavisinde alternatif tedaviler:

IV. Gümüş nitrat ile bartolin apse duvarının ablasyonu:

Gümüş nitrat daha önceleri tıpda kan damarlarını yakarak kanamaları durdurmakta kullanılan bir ilactı. Fakat sonraları bartolin apse duvarınının ablasyonu ( yakılması ) için kullanılmaya başlanmıştır.

V. Karbondioksit lazer:

Karbondioksit lazer yardımı ile apse duvarı kesilir ve sonrasında lazer ile apsenin duvarı yakılarak bartolin kisti tedavi edilir. Küçük bir kesiden bartolin apse duvarının her tarafını görüp lazer ile yakmak çoğu zaman mümkün olmamaktadır.

VI. %70 lik alkol ile bartolin apsesi ablasyonu:

Bir enjektör yardımı ile bartolin apsesi boşaltılır. Daha sonra apsenin içerisi % 70 lik alkol ile doldurulup 5 dakika beklenir. Sonrasında apsenin içindeki alkol dışarı boşaltılır.
Bartolin apsesinin tedavisini özetleyecek olursak:

Bartolin apsesinin tedavisinde en iyi yöntem ve izlenecek yol şu şekilde olmalıdır. Hasta bartolin apsesi patlamadan doktora gitmelidir ( çünkü patlayan apsenin sınırları net olarak belli olmaz ve ameliyatı zorlaştırmaktadır).
Hasta ameliyat olmak istemiyor ise antibiyotik eşliğinde sıcak su oturma banyosu ve apse drenajı yapılabilir. Bu tedavi hastaya sadece zaman kazandırır hastanın şikayetlerini tamamen ortadan kaldırmaz. Hastanın daha sonra ameliyat olmak için mutlaka doktora gitmesi gerekecektir.
Hastaya asıl yapılacak tedavi antibiyotik eşliğinde marsupializasyon yada word kateter yerleştirilmesidir.
Hastanın şikayetleri tekrarlarsa yani tekrar bartolin apsesi oluşursa hasta genç ise ( marsupializasyonve Word kateter ) cerrahi işlemler tekrarlanır, hasta 40 yaşından büyük ise bartolin apsesi tamamen alınabilir.

3. Bartolin Bezi Kanserleri

Bartolin bezi kanserleri en sık 65-75 yaşları arasında görülür. Tüm kanserlerin %1 ni oluşturur. Jinekolojik kanserlerin % 7 si oluşturmaktadır.

A. Bartolin kanseri risk faktörleri nelerdir ?

• Hpv ( human papilloma virüs ) pozitif olanlarda
• Kuzey Amerika ve Avrupalılarda asyalılara göre daha sık görülür
• Sosyoekonomik düzeyin düşük olması
• Sle (sistemik lupus eritemazus)
• Liken sikleroz
• Sigara içenlerde
• Kronik hastalıklar ( şeker, yüksek tansiyon, obezite, bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklar )
• Cinsel temas ile bulaşan hastalıklar (bel soğukluğu, herpes, human papilloma virüs)
• Cinsel partner sayısının fazlalığı
Bartolin kanseri daha sık görülmektedir.

B. Bartolin kanserinin belirtileri:

• Kaşıntı
• Yanma
• Gözle görülebilen elle hissedebilen kitle

C. Bartolin kanserinin tanısı:

Rahim ağzı kanserini önceden tespit etmek için yapılan smear testi gibi bir tarama testi yoktur.
Bartolin bezinin kanserinin tanısı biyopsi ile konulmaktadır.

D. Bartolin bezi kanseri çeşitleri

A. Skuamöz hücreli karsinoma
B. Adenokarsinoma
C. Adenoid kistik karsinoma
D. Adenoskuamöz karsinoma
E. Transizyonel hücreli karsinoma
F. Andifferansiye karsinoma
E. Bartolin bezi kanseri tedavisi:

Korunma – HPV aşısı –
Asıl tedavisi cerrahi dir; radikal vulvektomi,
Radyoterapi
Kemoterapi
Kanser cok ilerlemiş ise hastanın hayat kalitesini arttırmak için yapılan rahatlatıcı ağrıyı kesici tedaviler.

Bartolin Bezi ve Hastalıkları

Bartolin Bezi ve Hastalıkları

Bartolin ( bartholin ) Bezi Nedir?